Tijdens het online autisme spreekuur dat ik wekelijks verzorg kreeg ik een omschrijving van een begeleidend gesprek op een zorgboerderij waar absoluut opheldering over wil komen. Ik zal het hieronder in stukjes bespreken.
“Laatst had ik een gesprek met een nieuwe begeleidster die uitliep op mij helemaal overprikkelt en uiteindelijk ‘laat me met rust.’. Ik zat met mijn zij naar haar, keek haar niet aan, niet veel woorden, wel veel voelen ...ik trok het niet om anders te zitten.”
De reactie die hier omschreven wordt is een heel logische. Energetisch logisch. Ons lichaam namelijk, en dan bedoel ik ons energetisch lichaam, bevat een aantal geconcentreerde receptoren. Deze receptoren kun je je voorstellen als televisieschotels, ontvangers. Ook wel chakra’s genoemd. Deze energiecentra staan bij gevoelige mensen als deze volledig open. Om jezelf voor nog meer overprikkeling te behoeden zul je van nature proberen de intensiteit van voor jou destructieve informatie te beperken. In dit geval doet de cliënt dat intuïtief door haar 'schotel' uit de 'ontvangstgolf' van deze prikkelstroom te halen en te draaien. Een noodgreep en dus beschermingsmechanisme.
Nu zal iedere coach, therapeut of begeleider begrijpen dat iemand niet kan leren zolang het in beschermingsmodus staat. Je zult dus in dit geval alle focus moeten leggen op het veilig maken van de setting. Maar wat gebeurde er in dit geval:
“Zij begon te vertellen dat zij het niet fijn vind, en niet welkom. Of ik me voor kon stellen hoe het andersom zou zijn als zij zo zit met mij en dat het niet sociaal is wat ik doe.“
De coach is hier duidelijk persoonlijk geraakt en besluit op de stoel van opvoeder te gaan zitten. Dat is een positie waarmee ze in een ongelijkwaardige verhouding komt met de cliënt. In basis is ze natuurlijk ook de begeleider, maar in coaching is gelijkwaardigheid een basis voor het opbouwen van een vertrouwensband. Ga je ‘erboven’ zitten, dan dwing je de ander in een positie 'lager' dan jij, wat iemand nog kleiner en in dit geval nog meer in nood brengt. Wat hier gebeurt noemen ze ‘tegenoverdracht’. De coach handelt hier ook uit persoonlijke nood! Een ongezonde situatie waar de begeleider in dit geval de wijste zou moeten zijn.
“In mijn nood probeer ik uit te leggen dat ik het me niet kan voorstellen omdat dat niet gaat en waarom ze sociaal geaccepteerd gedrag wilt zien. Wat maakt dat ze niet kan zijn met wat er nu is, en ik wel degelijk toch mijn best doe contact te maken.“
De cliënt doet haar best een ingang te zoeken waarin het contact weer neutraal kan worden. Super knap overigens op een moment waarin ze in beschermingsmodus zit. Maar tevergeefs.
“Ze blijft maar doorgaan hierop, en ik raak er heel vol van. Prikkels waar ik dan niks mee kan. Haar proces van ongemak, ideeën over hoe contact eruit moet zien. En niet de verbinding kunnen ervaren in een andere manier van contact.”
Nu kun je in zo’n gesprek doormodderen op een slechte ingang, maar beter is op dat moment je eigen gevoel als coach te erkennen en bekennen en een nieuwe ingang te zoeken die wél constructief is. Maar dat vraagt moed. Mijns inziens behoort de basis van een constructief coachgesprek te liggen in gelijkwaardig, menselijk contact en een blik gericht op de heelheid van de cliënt in plaats van op het ogenschijnlijke gebrek. Iedere zwakte kent namelijk ook een kracht die je zult moeten aanspreken om de zwakke kant mee te ondersteunen. Ook dit is een kwestie van energie. Energetisch voelt het namelijk voor een cliënt totaal anders of je je aandacht richt op hun zwakte dan op hun kracht.
HSP en energie
Energie is een natuurlijk gegeven en enorm over het hoofd gezien. Niet begrepen. Energetisch waarnemen is het zien van de onderstromen van bepaald gedrag. Het maakt dat je begrijpt dat het lichaam zich soms bijna ongecontroleerd aanpast ten behoeve van het herstellen van balans en dat emoties hele zinvolle raadgevers zijn. Omdat we in de EmotieCoaching met emoties werken, is energie niet uit te sluiten tijdens een sessie. Emoties zijn energetische stromen. Vernauwend of verruimend. Zonder inzicht in hoe energie werkt mis je vooral bij HSP-ers en mensen met autisme heel veel logica over het gedrag en mondt dat uit in een aanpak die meer kwaad doet dan goed.
Wil je meer leren over energie?
Ze legt bloot op basis van één kant van het verhaal. Vanuit de ervaring van de cliënte, de coach heeft geen weerwoord.
Uiteraard heeft deze coach ook door levenservaring bagage waar hij/zij mee moet dealen. Tegelijkertijd neem je, als je jezelf coach noemt, een bepaalde positie in t.o.v. de ander. Je neemt een rol aan om de persoon tegenover je te ondersteunen en verder te helpen met zijn of haar doelen en wensen. Als een coach echter met veel oude en onverwerkte pijn het werk doet, en zich daar niet bewust van is, gaat dit zich openbaren in het contact tussen de coach en de coachee. Daarmee kan de coach zijn/haar rol niet op een constructieve manier vervullen. In dit voorbeeld wordt dat duidelijk, omdat het lijkt dat de coach iets nodig heeft van de ander om zich gezien te voelen. En omdat de coachee daar op dat moment niet aan kan voldoen, wordt er iets geraakt bij de coach, zonder dat deze het lijkt door te hebben op dat moment. En daarmee stagneert de zuivere begeleiding.
Ik herken zelf overigens ook beide kanten van de medaille in dit verhaal.
Een waarde-oordeel uitspreken over een sessie waabij je maar één kant van het verhaal kent. En dan durven spreken over gelijkwaardigheid. Want het is,wel heel duidelijk welke kant jij kiest dus foetsjie gelijkwaardigheid. En energetische onderstromen zijn heel vatbaar voor persoonlijke interpretatie
Ik lees in deze situatie-schets van Vera geen waarde-oordeel, maar uitsluitend een omschrijving van de situatie en het onvermogen van een coach om aan te sluiten bij de cliënt. Onvermogen zou je hier ook als een waarde-oordeel kunnen aanschouwen, maar dat is niet wat ik er mee bedoel. De coach kan soms met de beste intenties toch meer kwaad doen dan hij of zij bedoeld. Vera legt hier bloot wat er in contact gebeurd.
Ik moet ineens weer denken aan een coach klant waarmee ik afspraken dat ze eerst met haar rug naar mij zou zitten en als het mogelijk was bij te draaien. Het heeft mij niet gestoord. Na 1 gesprek met de rug naar me toe en daarna half naar me toe, werd het daarna zo dat we face to face zaten. Leuk traject geworden 🙂