Als ouders van een dochter in de eerste klas kwamen wij bij elkaar tijdens een eerste ouderavond. Tijdens de voorstelronde, waarin ouders zichzelf als ouders van hun kind voorstelden en kort wat over hun kind noemden, viel het me op dat zeker de helft van de ouders hun kind benoemden als ‘heel gevoelig’. Omdat ik een aantal kinderen daarvan al kende verraste me dat. Wat werd aangeduid als gevoeligheid gaf vele verschillende soorten gevoeligheid weer. Ieder soort gevoeligheid heeft zo zijn kwaliteiten en valkuilen, laten we ze daarom eens nader bekijken.
We horen veel geluiden van kinderen die extra aandacht nodig hebben op school, allemaal met een eigen gebruiksaanwijzing. Dit lijkt een steeds groter vraagstuk te worden. Meer en meer kinderen lijken zich niet te ontwikkelen volgens het boekje. Het onderwijs is gelukkig vanuit vele kanten aan het ontwikkelen naar meer kindgericht onderwijs, maar dat is nog best een klus.
De gevoelige kinderen dus. Grofweg zou ik onderscheid willen maken in 3 soorten gevoeligheid:
- Sensorische prikkelgevoeligheid
- Emotionele gevoeligheid
- Hoog sensitiviteit
Of een combinatie van twee of meer type gevoeligheden. Bij overgevoelige kinderen wordt dit opgemerkt als ‘anders’ en daarmee gezien als symptoom. Soms wordt er nog meer andersoortig gedrag waargenomen en worden deze kinderen gediagnosticeerd als bijvoorbeeld ASS, HSP of ADHD. Anders ten opzichte van het gangbare… Of oude gedragspatroon… Ik vraag me soms af of dit niet gewoon een evolutionaire ontwikkeling is die ons dwingt om mee te gaan met onze tijd. Waarin het altijd belangrijk is het natuurlijk evenwicht te bewaren, zoals ieder levend wezen dat doet. Maar wij proberen het kind aan te passen of hulpmiddelen te geven, in plaats van de leefomgeving aan te passen. Misschien zitten we in een fase waarin beide nodig zijn....
Laten we de verschillende gevoeligheden eens nader bekijken.
Sensorische prikkelgevoeligheid
Sensorisch verwijst naar onze zintuigen. In de volksmond zijn dit onze vijf(!) zintuigen. Die een fysieke medespelers hebben. Onze oren, ogen, neus, tong en huid oftewel: geluid, zicht, reuk, smaak en tast. Bij een aantal kinderen richt zich de gevoeligheid vooral hierop. Deze kunnen zich maar moeilijk concentreren door alles wat er binnenkomt via deze zintuigen en verlangen naar een rustige omgeving. Die is er niet altijd en daarom zijn er allerhande artikelen ontwikkelt, zoals koptelefoons, beeldschermbrillen, mentol-neusdopjes en tafelkamerschermpjes om deze zintuigen wat af te schermen.
Kinderen met een sensorisch gevoelige constitutie hebben het niet altijd makkelijk in deze maatschappij. Wij produceren met z’n allen nogal wat herrie, flikkerende lichten, stank, viezigheid en krioelen als mieren op een kluitje. Als wij niet bovenaan de voedselketen stonden waren wij allang uitgedund. Als wij niet zover van onszelf waren afgeraakt, hadden wij nooit zoveel disbalans in onze leefomgeving gebracht. Sensorische prikkelgevoeligheid klinkt mij niet gek in de oren. Het is eerder vreemd dat niet iedereen hier zo op reageert… Kennelijk kweken wij dikke huiden…. Behalve dan die steeds groter groeiende groep gevoelige kinderen… En volwassenen.
Het is hierbij zaak dat je een middenweg zoekt, teveel afschermen maakt je alleen maar gevoeliger. Een stukje opschuiven en de overload aan prikkels leren transformeren is ook belangrijk. Rome is immers ook niet in één dag gebouwd.
Emotionele gevoeligheid
Dit is een type gevoeligheid waar ik ook steeds meer mensen aan zie lijden, maar die van een totaal andere orde is. Niet fysiek, maar vooral mentaal. Ja, mentaal. De tijd gaat snel, mensen maken veel mee. Ook maken we levendig van alles mee op TV schermen en komt alles steeds makkelijker binnen via onze smartphones en social media. Allemaal verhalen. Resoneren die verhalen met iets waar wij van binnen mee bezig zijn, dan identificeren wij onszelf daarmee en gaan die externe verhalen intern hun verhaal maken. Zodra we verhalen op onszelf betrekken gaan onze emoties reageren. Emoties geven ons feedback, op dat wat wij geloven over onszelf en of dat goed voor ons is of niet. Verhalen die niet goed voor ons zijn geven nare emoties. Schieten verhalen alle kanten op, omdat we er zoveel op een dag horen en nemen we die allemaal serieus en identificeren wij erop los, dan schieten we emotioneel ook alle kanten op. Eigenlijk een gevolg van een beïnvloedbare geest. Ook deze ‘gevoeligheid’ zie je veel. Drama’s. Ook bij kinderen, die in deze drukke tijden iets uit de kast moeten halen om toch nog gezien te worden en aandacht te krijgen.
Als deze typen gevoeligheden zich tegelijk gaan afspelen is het zaak dat je deze gaat onderscheiden van elkaar. Deze emotionele gevoeligheid is namelijk zeker op te lossen met kennis, inzicht en een andere manier van benaderen. Deze kinderen willen we vooral realistisch benaderen en veel meer gaan zien op de momenten dat zij ‘natuurlijk’ zichzelf zijn en juist het toneelspel wat negeren. Ook is het belangrijk te leren waarnemen wanneer de geest er een mijn-verhaal van maakt, zodat je anders kunt kiezen. Daarvoor is bewustzijn nodig.
Hoog sensitiviteit
Een beter woord dan dit kon ik niet verzinnen, hoewel ik niet perse HSP bedoel hiermee. Het gaat om het woord sensitiviteit, dat nog een veel genuanceerder voelen laat zien dan de twee vormen hierboven. Hier is vooral het zesde zintuig actief. Het aanvoelen van sferen, van de gevoelens van andere mensen, van energieën en met zuiverheid de contrasten voelen van wat ‘klopt’ (natuurlijk gezien) en wat niet. Deze kinderen hebben het best heel moeilijk in de huidige maatschappij waar zoveel mensen toneel spelen en zichzelf voorbij rennen, want die vangen dat allemaal op en raken daarvan in de war. Dus wat eigenlijk diep voelend begint, gaat zich mentaal wreken (Net andersom als het gevoelstype hiervoor). Gelukkig zijn dit ook vaak de kinderen die juist wel verbinding houden met hun diepste wezen, gewoon omdat het niet te negeren is, omdat dit de ‘laag’ is waar vanuit zij (voelend) kijken. In de klas zijn dit vaak de heel stille kinderen. Wijs. Ook hier zie ik deze gevoeligheid niet als een probleem, maar als een gereedschap voor afstemming. Het probleem zit in de discrepantie tussen hun natuurlijkheid en de omgeving waarin zij moeten leven.
Wat we deze kinderen kunnen bieden is erkenning. Zie ze, begrijp ze en probeer eerlijk te zijn. Deze kinderen zullen hun vinger leggen op de maskers die wij dragen welke ons weghouden van ons ware zelf. Zij accepteren geen nee, als je ja bedoeld. Zij durven niet als je ja zegt en nee bedoeld.
Als je naar deze drie vormen van gevoeligheid kijkt, zijn de sensorische prikkelgevoeligheid en de hoog sensitiviteit veelal aangeboren. En in laatste geval kan het ook nog aangescherpt zijn door bijvoorbeeld een onveilige opvoeding. De emotionele gevoeligheid is vooral aangeleerd (en kunnen we ook weer afleren).
Een verschijnsel van deze tijd?
Er zijn verschillende theorieën over hoe het komt dat er tegenwoordig zoveel kinderen en ook volwassenen last hebben van overgevoeligheid. Ik wil niet teveel speculaties daarover doen, maar als je terugkijkt naar vroegere tijden waar we difterie en tetanus hadden door gebrek aan hygiëne, gaan de verschijnselen mee met de tijd. Nu hebben we kanker, burn-out en overgevoeligheid… Komt dat door een ander soort mensen? Misschien wel door hoe wij de maatschappij vormgeven. En laat ik hierin nog even de ‘wij’ onderstrepen... Door hoe wij de maatschappij vormgeven. Misschien is het tijd te gaan luisteren naar onze gevoelens, die spelen niet voor niets op. Ze geven ons suggesties voor sturing, alarmeren ons, maar wij zijn het die moeten luisteren en handelen. Zijn het de kinderen die niet volgens het boekje ontwikkelen waardoor er steeds meer ‘andersoortig’ kinderen komen en de daarbij opspelende problemen op school? Of is het tijd voor een ontwikkeling van onze leefomgeving en wijzen deze kinderen ons de weg...?
Het is zo belangrijk dat we ons realiseren dat er voelers in allerlei soorten en maten zijn en dat de overeenkomst is, dat ze allemaal starten vanuit het voelen en een eigen route volgen van zijn. Dat als kinderen aangeven buikpijn of hoofdpijn te hebben, ze misschien wel te vol zitten van al het voelen en er meer momenten van ontladen mogen zijn op een dag.
We mogen werkelijk gaan snappen hoe hun voelsystemen werken.
Er zijn steeds meer kinderen op aarde die gaan mee helpen om onze aarde in een hogere trilling te brengen. Deze kinderen worden vaak niet begrepen en passen niet meer in ons onderwijssysteem.Daar ligt voor scholen een grote taak. Deze kinderen hebben meer creativiteit nodig, meer erkenning en begrip. Wij kunnen van hen heel veel leren. Kijk naar ze, luister naar ze.Laat ze zichzelf zijn. Liefde, erkenning en begrip is dat wat deze kinderen nodig hebben. De aarde heeft hen nodig om te veranderen. Lea
Je zegt het zo goed! dat het tijd is voor ontwikkeling van de leefomgeving …..en kinderen wijzen ons de weg. Met pijn in mijn hart zie ik nog steeds dat de regeltjes op school opgelegd worden en dat men zijn doel voorbij schiet……ik probeer al bij te stellen van aanwezig moeten zijn , naar behalen van een diploma, maar zelfs dat vind ik te beperkt. Veel liever zou ik zien dat er meer aandacht besteed wordt mentale en emotionele “hygiene” en creativiteit op allerlei fronten. Hoe houd je jezelf lichamelijk, emotioneel en mentaal fit? En hoe gaan we dat onze kinderen aanleren?
en ja kinderen weten vaak zelf al wat anders of beter kan. Hier mag echt wel een ander soort begeleiding voor komen op school……een ander vak? misschien wel helemaal een ander systeem?
Love you all,
Ik wacht samen met onze schoondochter,
met een groot verstandig aangepast
stuk ongeduld op ‘een training ‘, die weer wat meer inzicht gaat geven over het opvoeden
van klein(kind) en inzichten in omgang van de volwassen kinderen en mensen waar we dagelijks mee te maken hebben die elk op hun eigen manier in bovenstaand verhaal passen!